eneribus et
numeros numeris et personas personis et tempora temporibus congrua
disponere_ (XVII 185 II p. 200). denique si unicus terminus, quo
Varronem in libris syntacticis usum esse e Gellii testimonio scimus,
*proloquium* his recurrit, quod uerbum praeter Martianum Capellam et
Arnobium nemo adhibuit (nam Pseudo-Apul. de dogm. Plat. III p. 262
Hild. nihil nisi Varronem ita dixisse refert), his argumentis
coniunctis adducor, ut eas libelli istius particulas, quae ingenium
Varronianum prodant, ad libros de lingua latina referam. Ad syntaxin
inlustrandam non multum inde lucramur, nam pauca tantum de uerbis et
sententiis simplicibus coniunctisque ad firmandam dispositionem suam
praefatus est. plura de etymologia discimus de qua infra dicam. Sed
hic facile aliquis obiciat, ne confidentius loquere! cum enim
Martianus Capella IIII 338 Kopp. p. 97 Grot. non solum eandem totius
argumenti dispositionem atque Augustinus (cap. IIII) habeat, sed etiam
in eius disputatione de uerbis aequiuocis et uniuocis eadem quamquam
multo breuius legantur, quae Augustinus profert,{14} praeterea autem
et hunc (de ord. II 12, 35 tom. II p. 415 cf. F. Ritschl quaest. uarr.
p. 7) et illum (IIII 335 p. 97 cf. C.F. Hermann praef. ed. Kopp.
p. XX. Ritschl l.l. p. 5) Varronis disciplinarum libris usum esse
constet, nonne multo ueri est similius, illa e libro disciplinarum de
dialectica fluxisse, in quo stoicorum placita non neglecta esse
uideantur{15}? neque sine specie quadam probabilitatis haec
opponuntur, praesertim cum ita totum Augustini opusculum ex uno
Varronis libro, quamquam magno opere extenuato, haustum esse possit,
nam quae de ui uerbi disputat cap. VII-X nullo modo libris de lingua
latina, perbene dialecticae apta sunt. Sed praeterquam quod in hac
(libro enim singulari tractabatur) unumquemque tam longa disputatio de
etymologiis offendet nescio an singularis consensus, quem supra
exposui, cum libris de lingua latina hanc dubitationem tollat. ne
autem nihil profecisse uideamur, si hoc concedere prorsus recusas,
unum adicio. Varronem libros disciplinarum multis annis post illos de
lingua latina scripsisse demonstrauit Ritschelius l.l. p. 57, quamuis
L. Mercklin (philolog. IIII p. 427) dissentiat; in his igitur sine
dubio quae ipse summa industria multaque meditatione congesserat non
neglexit, sed retractata passimque mutata et admodum contracta suum in
usum conuertit, id quod etiam in aliis libris eum fecisse infra
monebo. utcunque igitur s