chtig
evengoed een plebejer, als anderen die er rondloopen....
(_Lachen en sissen_).
BURGEM. STOCKMANN. Ik protesteer tegen dergelijke persoonlijke
aanvallen....
DR. STOCKMANN (_onverstoorbaar_) ... en niet omdat hij evenals ik, van
een ouden, smerigen zeeroover uit Pommeren of ergens dien kant uit
afstamt,... want dat doen wij....
BURGEM. STOCKMANN. Absurde overlevering. Wordt ontkend!
DR. STOCKMANN. ... maar omdat hij de gedachten van zijn superieuren
denkt en altijd met hun opinie meegaat. De menschen die dat doen, dat
zijn geestelijke plebejers; kijk, daarom is mijn trotsche broer Peter in
den grond zoo weinig voornaam ... en dientengevolge ook zoo weinig
vrijzinnig.
BURGEM. STOCKMANN. Mijnheer de voorzitter...!
HOVSTAD. Dus zijn het de voornamen die vrijzinnig zijn hier in 't land?
Dat is een heel nieuwe openbaring.
(_Lachen in de vergadering_).
DR. STOCKMANN. Jawel; dat hoort ook nog bij mijn nieuwe ontdekking. En
ook dat hoort er nog bij, dat vrijzinnigheid ongeveer precies hetzelfde
is als moraliteit. En daarom zeg ik dat het volslagen onverantwoordelijk
is van de "Volksbode" dat zij, dag in dag uit, de dwaalleer verkondigt,
dat de massa, het gepeupel, de compacte meerderheid, de vrijzinnigheid
en de zedelijkheid in pacht zou hebben,... en dat slechtheid en
verdorvenheid en alle mogelijke geestelijke zwijnerij, iets zou zijn dat
voortvloeit uit beschaving, evenals al de smerigheid naar de badplaats
afvloeit van de leerlooierijen in het Molendal!
(_Rumoer en interrupties_).
DR. STOCKMANN (_onverstoorbaar; lacht in zijn ijver_). En toch kan
diezelfde "Volksbode" er over preeken dat de massa en het gepeupel
moeten worden opgeheven tot hooger leven. Maar voor den duivel, als de
leer der "Volksbode" steek hield, dan zou dat opheffen van het volk
precies hetzelfde beteekenen als het rechtstreeks in zijn verderf te
jagen! Maar gelukkig is het maar een oude overgeerfde volksleugen dat
beschaving demoraliseert. Neen, dom blijven, armoede, ellendige
levensomstandigheden, die doen dat duivelswerk! In een huis waar niet
gelucht en de grond niet geveegd wordt alledag ... mijn vrouw beweert
dat er ook gedweild moet worden; maar daarover kan verschil van meening
bestaan...; nu in zoo'n huis, beweer ik, verliezen de menschen in twee a
drie jaar de geschiktheid tot moreel denken en handelen. Gebrek aan
zuurstof verzwakt het geweten. En in zeer, zeer veel huizen in onze stad
schijnt groot gebrek aan zuur
|