m
op zijn schouders en gaat heen, begeleid door een straal van licht,
die uit het koffiehuis over den weg valt onder de ronde, geschoren
olmen naar de donkerheid, het water, de zee, het onbekende. En ieder
volgt in stilte de schreden van den jongen man, den schutsengel,
die den als dooden grijsaard meevoert.

Den volgenden morgen ging ik, na een ruime uitdeeling van handdrukken
aan het geheele huishouden en slechts eenige guldens armer, aan boord
van de eerste stoomboot en voer over de kronkelende kanalen tusschen
molens, weiden en dijken naar Noord-Holland.

Die stoomboot zag er verbazend huiselijk uit, en ik voelde, toen ik
mijn voet op het dek zette, dat ik er zou kunnen slapen, zooveel ik
wilde, zonder te worden gestoord. De kapitein, een droog en ernstig
heer, stelde mij voor om naar beneden te gaan, daar het boven koud en
winderig was. Zijn vrouw, een jonge blondine met blauwe oogen, die er
met haar krulletjes en een kleine rose boezelaar kinderlijk uitzag,
zat er en streelde een dikke poes. Zij stond op bij een teeken van haar
man en trad een klein keukentje binnen, achter een schot verborgen,
bracht ververschingen en terwijl de rook der sigaretten haar blauwe
oogen verzachtte, er iets wazigs aan bijzette, zooals de ziel is van
haar volk, liet ik mij zachtjes door het bootje schommelen.

Des avonds, toen de lichten werden aangestoken, verschenen dokken
en bruggen en vele masten van schepen; klokkenspel weerklonk, en
het stoombootje gleed als een vlindertje tusschen reuzengevaarten
Rotterdam binnen bij het slaperig geluid van de stoomfluit....

IV

De hollandsche visscher.--Volendam.--De wasch.--De kinderen.--De
eenden.--De haringvangst.--De zoon van den visscher.--Een zonderling
eiland: Marken.--Te midden van het water.--De huizen.--De zeden.--De
jonge meisjes.--Vooruitzichten.--De turf en de veenderijen.--Nationaal
product.--Hoogveen en laagveen.--Plaatselijke steenkool.

Als men visschers wil vinden, moet men ze niet in Zeeland zoeken,
ondanks de drukte in Vlissingen. Men neme liever de boot, doe Kortgene,
Stavenisse en Zierikzee aan en ga van Rotterdam over den Haag, Haarlem
en Amsterdam, kalmpjes naar Volendam aan het strand der Zuiderzee;
dat is de goede manier.

Volendam is langs den straatweg 16 K.M. van Amsterdam verwijderd. Het
is een punt van bijeenkomst van schilders uit alle landen, die zich
van het havenstadje hebben meester gemaakt, om er hun kunstproducten
aan te ontleenen.

De kleed