erke effecten bereikt.
Op eene gansch andere wijze reageert Sigbjorn Obstfelder op de harde
indrukken der werkelijkheid. De uitwerking is bij hem, dat hij zich van
de realiteit afwendt. Hij is een individualist, die in de eerste plaats
het eigen inwendig leven waarneemt en dat in bewuste tegenstelling
plaatst tot de wereld daarbuiten. Obstfelder is, zooals reeds op grond
hiervan vermoed kon worden, in hoofdzaak een lyrisch talent. Dit blijkt
niet alleen uit zijne lyrische gedichten, maar ook uit zijne
vertellingen. Obstfelder geeft de voorkeur aan de vertelling in de
eerste persoon, soms zelfs den dagboekvorm, en in zijn 'ik'-held, die in
hoofdzaak altijd hetzelfde type representeert, is het gemakkelijk, den
dichter te herkennen. Deze held is een eenzame, die zich onder de
menschen niet thuis gevoelt en opgaat in een mystiek stemmingsleven. Het
dagelijksch leven komt hem ruw en onwerkelijk voor; de stemming is
beurtelings pantheistisch-religieus en twijfelend. Hij verbeeldt zich
soms in eene andere wereld thuis te hooren dan die, waarin hij leeft;
deze vindt hij zoo wonderlijk. In meer dan een vertelling ontmoet deze
'ik'-persoon eene vrouw, insgelijks eenzaam, door bijzondere innerlijke
of uiterlijke omstandigheden, hetzij ziekte, hetzij schuld, eene paria
onder de menschen. Een mystieke bekoring gaat van die figuren uit;
Obstfelder weet haar zoo te schilderen, dat inderdaad de verworpene
reiner is dan anderen. Er bestaat hier slechts een uitwendige
overeenstemming, maar te gelijk een diepgaand verschil met Finne, die de
onzedelijkheid om haars zelfs wille schildert. Obstfelder zoekt de ziel
der bevlekte en vindt, dat deze in de uitzonderingsexemplaren, die hem
belang inboezemen, juist door het leed, dat met het onreine leven
gepaard gaat, gelouterd en reiner kan wezen dan die van normale
individuen. Met groote fijnheid heeft hij dat geschilderd; een prachtig
voorbeeld leeren wij in _Korset_ (Het Kruis) kennen. Obstfelder toont
zich hier verwant met de groote Russische schrijvers, met name
Dostojewski.
In de vertellingen van Obstfelder is veel, dat onwerkelijk is, maar
daarom niet onwaar; het is de subjectieve waarheid van eene lijdende
ziel, die in half visionnairen toestand verborgen dingen meent te zien.
Vruchtbaar was deze schrijver niet, maar zijn boeken zijn met hartebloed
geschreven, en wie ze leest, verbaast zich niet, dat de schrijver niet
oud geworden is.
Obstfelder's verwijdering van de wereld en zijn
|