t, hun physieke en
moreele gesteldheid, de aard der gemeenschap waartoe zij hadden behoord,
hun verhouding tot andere leden dier gemeenschap, deze en nog tallooze
andere invloeden hielpen hem maken, hielpen den aanleg van het kleine
menschwezen bepalen, opduikend, in de stad aan het donkerblauwe meer, uit
de diepten der oneindigheid.
De huiselijke omgeving waarin hij, kind, verkeerde, en de maatschappelijke
omgeving, sluitend om dezen eersten een tweeden ring, maakten diepe
onvergankelijke indrukken in de weeke klei van zijn oorspronkelijken
aanleg. De werking van die indrukken der kinderjaren op 't materiaal der
aangeboren neigingen bracht voort het karakter-in-wording van den teederen,
overgevoeligen, droomerigen, onstuimigen, zinnelijken, vrijheidsminnenden,
tuchteloozen knaap, die op een lentedag de wereld introk, om zich te laten
bevruchten door het leven.
En het leven strooide veel kiemen in hem uit. Geringschatting van grooten,
hulpvaardigheid van kleinen, steun en raad van menschelijken en wijzen,
harde nood, bitter-mondende afhankelijkheid van heeren, zwerverslust en
bandeloosheid van zwerven, zachtheid en streeling van vrouwen, de speelsche
liefde en de opziende die niet droomen durft van bezit, pracht van bergen
en dalen, bekoring van meren, heuvelen-omkransd, lieflijkheid van de
landouwen in den zomermorgen en de zachtvallende groene glooiingen van
Savoye, ontroeringen van muziek, stemmen van wijsgeeren en dichters,
stijgend uit de diepte der tijden of zwevend door den dampkring van zijn
eigen tijd--al wat hij ervoer, dacht, deed en droomde, hielp hem tot den
man maken dien hij werd in die poezie-rijke, avontuurlijke, vreemd-
gespletene en toch naar een doel stroomende jaren der jongelingschap.
De groote natuurkracht, in haar uitingen verschillend, al naar de
maatschappij verschilt waarin zij zich openbaart, en toch weer alle
omheiningen door de maatschappij gesteld, alle palen van zede en konventie
somtijds omversleurend: de geslachtsliefde;--en de maatschappij-kracht: de
begeerten, de aspiraties, de energieen en de gedachten die de maatschappij-
beweging omhoog stuwt, de wil tot vernieuwing der levenswaarden die zij in
de harten wekt wanneer de tijd rijp is voor de vernieuwing der
levensverhoudingen, (produktie-, klasse- en gezinsverhoudingen) die beide
groote krachten voedden de krachten van zijn wezen, doordrongen ze, smolten
met ze samen, met zijn weeke zinnelijkheid en zijn onstuimige hartstochten,
|