denten el diversaj partoj de Ruslando, per
cxiaj legxoj kaj reguloj, kun la celo supersxuti polajn urbojn
kaj malfortigi reziston. Kiel sxafaro forvipita, miloj da Hebreoj
malfelicxaj enlogxadis en Polujon cxiujare. Edukitaj ruse,
fremdaj al kutimo kaj al lingvo de la lando, komercemaj,
baraktemaj por ne morti pro malsato, ili estis cxiel abomenataj
de la pola societo kvazaux grava malhelpajxo al defendo kontraux
Rusoj.

Cxe premataj nacioj suferado konstanta naskas ofte plej potencan
sopiregon de la penso, kvazaux inspiro cxiela. Litva pola poeto
Mickievicx, el Vilno forpelita de la rusa registaro, sonigis tra
Euxropo genian alvokon al sanktigxo de sia popolo por savi cxiujn
gentojn de l' mondo. Ecx antaux lia renkonto mistera kun
mistikulo Tovianski, li jam predikis al Poloj plenan mesianismon.
Kiel Kristo krucumita pro la kulpoj homaj, tiel Polujo dissxirita
punpagis la pekojn de l' sxtatoj. Sed estis ankaux por gxi
sononta la horo de korpa renaskigxo, kaj tiam ekregos paco sur
tero:

Kiel Kristo ja venkis la tombon,
tiel ankaux Polujo revivos,
por savi popolojn kaj Ligon
ilian sigeli por dauxra justeco. [3]

Cxe polaj rondoj en litvaj urboj revarmigxis la koroj per espero
tia. Dume cxe Hebreoj, aparte logxantaj, ankaux sentigxis revado
mesiana. Kiu de l' ekstera mondo ricevas nur malsxaton, rebaton
kaj doloron, tiu sercxas en si mem ian gxojon por spirito kaj al
si kreas propran vivadon internan.

Tiel disvastigxis inter judaj rondoj, en Polujo kaj apude,
sopirado je patrujo palestina kaj je fina regrupigxo de l' Mosea
familio sur la tero promesita. Ankaux regis inter ili fido
sensxancela je rolo sankta de l' Hebreoj, popolo de Dio elektita
kaj per sufero preparita al granda tasko nekonata. Tion anoncis
jam profetoj de l' antikva tempo, kaj premitaj koroj ja rajtas
esperi:

Gxoju kun Jerusalem,
Kaj estu gajaj pri gxi . . .

Jen Mi fluigos sur gxin
Pacon kiel riveron,
Kaj la ricxajxon de l' popoloj . . .

Venis la tempo
Kolekti cxiujn gentojn kaj popolojn,
Ke ili venu kaj vidu Mian gloron. [4]

En atmosfero pensa flugadis do la grandaj inspiroj mesianaj, kaj
ili semigxis en spiritojn. Sur tia tero de l' akra sopirado
genioj kreskas plej favore, sed plejparte ja perdigxas la semoj
en sablo, cxar amaso ne komprenas plej altan sencon de l'
inspiroj. Nur nacian flankon la popoloj vidas klare.

Al simpla regxa kandidato la Hebreoj malaltigis Kriston liatempe.
Nur pri p