tigxas. La trunko mem grandigxas. Sed la arbo restas unu
sama.

"Granda estas la diferenco inter homo-infano kaj homo-viro,
granda eble estos la diferenco inter la nuna Esperanto kaj la
evoluinta Esperanto de post multaj jarcentoj. . . . Iom post
iom konstante aperas novaj vortoj kaj formoj, unuj fortigxas,
aliaj cxesas esti uzataj. Cxio farigxas kviete, senskue, kaj
ecx nerimarkeble. Nenie montrigxas ia diferencigxado de nia
lingvo laux la diversaj landoj. . . . Nenie rompigxas aux
difektigxas la kontinueco inter la lingvo malnova kaj la nova.
Malgraux la fakto ke nia lingvo forte disvolvigxas, cxiu nova
Esperantisto legas la verkojn de antaux dudek jaroj kun tia
sama facileco, kiel Esperantisto tiutempa." [11]

En Ameriko Zamenhof klarigis pli detale sian penson. Se iam vere
auxtoritata delegitaro de diversaj regnoj volus iom sxangxi
Esperanton, antaux ol gxin oficialigi, kiel gxi agus? Por akcepti
kelkajn utilajn vortojn, por limigi l' akuzativon aux cxesigi l'
akordigxon de l' adjektivoj en multnombro, cxu tauxgus subfosi la
tutan laboron de duoncentjaro kaj rekomenci cxiun sperton per
alia vojo? Cxu necesus sxangxi kiom eble plej vaste la tutan
vortaron, kaj igi gxin multe pli malfacila por la popolamasoj?
Cxu valorus perdi la spiriton de la lingvo Esperanto, cxe kiu ecx
Slavoj sentas sin hejme, por preferi teorian sistemon kun intence
latina sxajno?

Ne! tio estus nek sagxa, nek necesa. Suficxus, ke la Lingva
Komitato rekomendu la forlasojn aux aldonojn en uzado cxiutaga.
Post kelka tempo, kutimo ja farigxus sen ia rompo, se gxi
montrigxus tre praktika. Se ne, ecx decido la plej alta falus
morte. Efektive la sperto baldaux montrus cxu tio, kio sendube
estas pli facila en _uzado_, ne igas tiom pli malfacila la
_komprenadon_. Zamenhof ne tusxis tiam la temon pri gajno kaj
perdo, sed li konkludis modeste:

"Cxio, kion mi diris, ne estas ia auxtora memfido, cxar mi
plene konsentas kaj konfesas malkasxe, ke por sxangxi ion en la
natura irado de la internacilingva afero, mi estas tiel same
senpova kiel cxiu alia persono. . . . La Esperantaj radikoj de
la arbo internacilingva jam tiel profunde penetris en la teron
de la vivo, ke ne povas jam cxiu deziranto sxangxi la radikojn
aux sxovi la arbon laux sia bontrovo. . . . Cxiu, kiu volos
kontrauxbatali tiun naturan iradon, nur perdos senbezone siajn
fortojn."

[1] Kontrauxe Zamenhof cxiam konsilis elprovi novajxojn per uzado.