arma,
scire nefas: magno se iudice quisque tuetur:
victrix causa deis placuit, sed victa Catoni.
_Id. I. 125-128._

_3. Cato refusing to consult the Oracle of Jupiter Ammon._

Ille deo plenus, tacita quem mente gerebat,
effudit dignas adytis e pectore voces:
'Quid quaeri, Labiene, iubes? An liber in armis
occubuisse velim potius, quam regna videre?
an sit vita nihil, et longa? an differat aetas? 5
an noceat vis ulla bono? Fortunaque perdat
opposita virtute minas? laudandaque velle
sit satis, et numquam successu crescat honestum?
Scimus, et haec nobis non altius inseret Hammon.
Haeremus cuncti superis, temploque tacente, 10
nil agimus nisi sponte dei: nec vocibus ullis
numen eget: dixitque semel nascentibus auctor
quidquid scire licet: steriles nec legit harenas,
ut caneret paucis, mersitque hoc pulvere verum:
estque dei sedes, ubi terra, et pontus, et aer, 15
et caelum, et virtus. Superos quid quaerimus ultra?
Iuppiter est quodcumque vides, quodcumque moveris.
Sortilegis egeant dubii, semperque futuris
casibus ancipites: me non oracula certum,
sed mors certa facit: pavido fortique cadendum est. 20
Hoc satis est dixisse Iovem.' Sic ille profatur:
servataque fide templi discedit ab aris,
non exploratum populis Hammona relinquens.
_Id. IX. 564-586._

_4. Cato in the Desert._

Ipse manu sua pila gerens praecedit anheli
militis ora pedes: monstrat tolerare labores,
non iubet: et nulla vehitur cervice supinus,
carpentoque sedens. Somni parcissimus ipse est,
ultimus haustor aquae. Cum tandem fonte reperto 5
indiga conatur laticis potare iuventus,
stat dum lixa bibat. Si veris magna paratur
fama bonis, et si successu nuda remoto
inspicitur virtus, quidquid laudamus in ullo
maiorum Fortuna fuit. Quis Marte secundo, 10
quis tantum meruit populorum sanguine nomen?
Hunc ego per Syrtes, Libyaeque extrema triumphum
ducere maluerim, quam ter Capitolia curru
scandere Pompeii, quam frangere colla Iugurthae.
Ecce parens verus patriae, dignissimus aris, 15
Roma, tuis!
_Id. IX. 587-602._

_5. The Character of Cato._

Hi mores, haec duri inmota Catonis
secta fuit: servare modum, finemque tenere,
naturamque sequi, patriaeque inpendere vitam;
nec sibi, sed toti genitum se credere mundo.
Huic epulae, vicisse famem: magnique penates,