stelling. Ik zie dat een romantische
omgeving de slechtst mogelijke omgeving is voor een romantisch
schrijver. In Gower Street had Stevenson een nieuwen _Trois
Mousquetaires_ kunnen schrijven. Op Samoa schreef hij brieven aan de
_Times_ over de Duitschers. Ik zie ook de sporen van een vreeselijke
inspanning om een natuurlijk leven te leiden. Om hout te hakken tot
eenig nut voor zichzelf of voordeel voor anderen, moet men niet
instaat zijn te beschrijven hoe men het doet. Feitelijk is het
natuurlijke leven het onbewuste leven. Stevenson verruimde enkel den
kring van het kunstmatige leven door zich aan het delven te zetten.
Uit het geheele onverkwikkelijke boek heb ik een les gehaald. Als ik
mijn toekomstig leven doorbreng met Baudelaire te lezen in een
koffiehuis, zal ik een natuurlijker leven leiden dan wanneer ik heggen
zou gaan knippen of cacao planten in slijkpoelen. _En Route_ wordt erg
overschat.

Het is simpel journalisme. Het doet iemand nooit een noot hooren van
de muziek die het beschrijft. Het onderwerp is natuurlijk kostelijk,
maar de stijl is waardeloos, slofferig, slap. Het is slechter Fransch
dan dat van Ohnet. Ohnet wil afgezaagd zijn en het gelukt hem.
Huysmans wil het niet zijn en is het toch. Hardy's roman is een
aangenaam boek, en de stijl volmaakt, en die van Harold Frederic is
zeer belangwekkend om zijn inhoud. Daar er zoo goed als geen romans in
de gevangenisbibliotheek zijn voor de arme opgesloten kerels met wie
ik leef, denk ik later eens de bibliotheek te beschenken met
bijvoorbeeld een dozijn goede romans: die van Stevenson (geen aanwezig
dan _The Black Arrow_), enkele van Thackeray (geen aanwezig), van Jane
Austen (geen aanwezig), en enkele goede boeken in den trant van Dumas
pere, door Stanley Weyman bijvoorbeeld of eenig ander modern jong
schrijver. Gij noemdet een protege van Henley[5], nietwaar? Ook den
beschermeling van Anthony Hope zouden wij kunnen nemen. Na Paschen
zoudt Gij een lijst van zoowat veertien boeken kunnen opmaken en
aanvragen ze mij te mogen zenden. Zij zouden goed bevallen aan de
enkelen die niet geven om het _Journal des Goncourt_.[6] Denk er aan
dat ik ze zelf wil betalen. Ik zelf vind het afschuwelijk om in de
wereld terug te komen zonder een enkel boek in mijn bezit. Zouden er
niet onder mijn vrienden zijn, als Cosmo Lennox, Reggie Turner,
Gilbert Burgers, Max en anderen, die mij enkele boeken zouden willen
geven? Gij weet wat soort boeken ik wensch: Flaubert, Steven