imeo, ne mihi sit invidiosum aliquando, quod illum emiserim potius quam
quod eiecerim. Sed cum sint homines, qui illum, cum profectus sit,
eiectum esse dicant, idem, si interfectus esset, quid dicerent? Quamquam
isti, qui Catilinam Massiliam ire dictitant, non tam hoc queruntur quam
verentur. Nemo est istorum tam misericors, qui illum non ad Manlium quam
ad Massilienses ire malit. Ille autem, si mehercule hoc, quod agit,
numquam antea cogitasset, tamen latrocinantem se interfici mallet quam
exulem vivere. Nunc vero, cum ei nihil adhuc praeter ipsius voluntatem
cogitationemque acciderit, nisi quod vivis nobis Roma profectus est,
optemus potius, ut eat in exilium, quam queramur.

Sed cur tam diu de uno hoste loquimur, et de eo hoste, qui iam fatetur
se esse hostem, et quem, quia, quod semper volui, murus interest, non
timeo; de his, qui dissimulant, qui Romae remanent, qui nobiscum sunt,
nihil dicimus? Quos quidem ego, si ullo modo fieri possit, non tam
ulcisci studeo quam sanare sibi ipsos, placare rei publicae, neque, id
quare fieri non possit, si me audire volent, intellego. Exponam enim
vobis, Quirites, ex quibus generibus hominum istae copiae comparentur;
deinde singulis medicinam consilii atque orationis meae, si quam potero,
adferam. Unum genus est eorum, qui magno in aere alieno maiores etiam
possessiones habent, quarum amore adducti dissolvi nullo modo possunt.
Horum hominum species est honestissima (sunt enim locupletes), voluntas
vero et causa inpudentissima. Tu agris, tu aedificiis, tu argento, tu
familia, tu rebus omnibus ornatus et copiosus sis et dubites de
possessione detrahere, adquirere ad fidem? Quid enim expectas? bellum?
Quid ergo? in vastatione omnium tuas possessiones sacrosanctas futuras
putas? An tabulas novas? Errant, qui istas a Catilina expectant; meo
beneficio tabulae novae proferentur, verum auctionariae; neque enim isti,
qui possessiones habent, alia ratione ulla Salvi esse possunt. Quod si
maturius facere voluissent neque, id quod stultissimum est, certare cum
usuris fructibus praediorum, et locupletioribus his et melioribus civibus
uteremur. Sed hosce homines minime puto pertimescendos, quod aut deduci
de sententia possunt aut, si permanebunt, magis mihi videntur vota facturi
contra rem publicam quam arma laturi. Alterum genus est eorum, qui
quamquam premuntur aere alieno, dominationem tamen expectant, rerum potiri
volunt, honores, quos quieta re publica desperant, perturbat