ea
perlicere voluerunt, me severum vehementemque praebeo. Etenim quaero, si
quis pater familias liberis suis a servo interfectis, uxore occisa,
incensa domo supplicium de servo non quam acerbissumum sumpserit, utrum is
clemens ac misericors an inhumanissimus et crudelissimus esse videatur.
Mihi vero inportunus ac ferreus, qui non dolore et cruciatu nocentis suum
dolorem cruciatumque lenierit. Sic nos in his hominibus, qui nos, qui
coniuges, qui liberos nostros trucidare voluerunt, qui singulas unius
cuiusque nostrum domos et hoc universum rei publicae domicilium delere
conati sunt, qui id egerunt, ut gentem Allobrogum in vestigiis huius urbis
atque in einere deflagrati imperii collocarent, si vehementissimi
fuerimus, misericordes habebimur; sin remissiores esse voluerimus, summae
nobis crudelitatis in patriae civiumque pernicie fama subeunda est. Nisi
vero cuipiam L. Caesar, vir fortissimus et amantissimus rei publicae,
crudelior nudius tertius visus est, cum sororis suae, feminae lectissimae,
virum praesentem et audientem vita privandum esse dixit, cum avum suum
iussu consulis interfectum filiumque eius inpuberem legatum a patre missum
in carcere necatum esse dixit. Quorum quod simile factum, quod initum
delendae rei publicae consilium? Largitionis voluntas tum in re publica
versata est et partium quaedam contentio. Atque illo tempore huius avus
Lentuli, vir clarissimus, armatus Gracchum est persecutus. Ille etiam
grave tum vulnus accepit, ne quid de summa re publica deminueretur; hic ad
evertenda rei publicae fundamenta Gallos accersit, servitia concitat,
Catilinam vocat, adtribuit nos trucidandos Cethego et ceteros civis
interficiendos Gfabinio, urbem inflammandam Cassio, totam Italiam
vastandam diri piendamque Catilinae. Vereamini censeo, ne in hoc scelere
tam immani ac nefando nimis aliquid severe statuisse videamini; multo
magis est verendum, ne remissione poenas crudeles in patriam quam ne
severitate animadversionis nimis vehementes in acerbissimos hostis fuisse
videamur.

Sed ea, quae exaudio, patres conscripti, dissimulare non possum.
Iaciuntur enim voces, quae perveniunt ad auris meas eorum, qui vereri
videntur, ut habeam satis praesidii ad ea, quae vos statueritis hodierno
die, transigunda. Omnia et provisa et parata et constituta sunt, patres
conscripti, cum mea summa cura atque diligentia, tum etiam multo maiore
populi Romani ad summum imperium retinendum et ad communes fortunas
conservandas volun