t.
Video duas adhuc esse sententias, unam D. Silani, qui censet eos, qui
haec delere conati sunt, morte esse multandos, alteram C. Caesaris, qui
mortis poenam removet, ceterorum suppliciorum omnis acerbitates
amplectitur. Uterque et pro sua dignitate et pro rerum magnitudine in
summa severitate versatur. Alter eos, qui nos omnis [, qui populum
Romanum] vita privare conati sunt, qui delere imperium, qui populi Romani
nomen extinguere, punctum temporis frui vita et hoc communi spiritu non
putat oportere atque hoc genus poenae saepe in inprobos civis in hac re
publica esse usurpatum recordatur. Alter intellegit mortem ab dis
inmortalibus non esse supplicii causa constitutam, sed aut necessitatem
naturae aut laborum ac miseriarum quietem esse. Itaque eam sapientes
numquam inviti, fortes saepe etiam lubenter oppetiverunt. Vincula vero,
et ea sempiterna, certe ad singularem poenam nefarii sceleris inventa
sunt. Municipiis dispertiri iubet. Habere videtur ista res iniquitatem,
si imperare velis, difficultatem, si rogare. Decernatur tamen, si placet.
Ego enim suscipiam et, ut spero, reperiam, qui id, quod salutis omnium
causa statueritis, non putent esse suae dignitatis recusare. Adiungit
gravem poenam municipiis, si quis eorum vincula ruperit; horribiles
cnstodias circumdat et dignas scelere hominum perditorum; sancit, ne quis
eorum poenam, quos condemnat, aut per senatum aut per populum levare
possit; eripit etiam spem, quae sola homines in miseriis consolari solet.
Bona praeterea publicari iubet, vitam solam relinquit nefariis hominibus;
quam si eripuisset, multos una dolores animi atque corporis et omnis
scelerum poenas ademisset. Itaque ut aliqua in vita formido inprobis
esset posita apud inferos eius modi quaedam illi antiqui supplicia impiis
constituta esse voluerunt, quod videlicet intellegebant his remotis non
esse mortem ipsam pertimescendam.
Nunc, patres conscripti, ego mea video quid intersit. Si eritis
secuti sententiam C. Caesaris, quoniam hanc is in re publica viam, quae
popularis habetur, secutus est, fortasse minus erunt hoc auctore et
cognitore huiusce sententiae mihi populares impetus pertimescendi; sin
illam alteram, nescio an amplius mihi negotii contrahatur. Sed tamen
meorum periculorum rationes utilitas rei publicae vincat. Habemus enim a
Caesare, sicut ipsius dignitas et maiorum eius amplitudo postulabat,
sententiam tamquam obsidem perpetuae in rem publicam voluntatis.
Intellectum est, q
|