ures delectos
adulescentes, quorum opera utor adsidue in rei publicae praesidio, cum
gladiis miseram. Interim tertia fere vigilia exacta cum iam pontem
Mulvium magno comitatu legati Allobrogum ingredi inciperent unaque
Volturcius, fit in eos impetus; educuntur et ab illis gladii et a nostris.
Res praetoribus erat nota solis, ignorabatur a ceteris. Tum interventu
Pomptini atque Flacci pugna, quae erat commissa, sedatur. Litterae,
quaecumque erant in eo comitatu, integris signis praetoribus tradunturipsi
comprehensi ad me, cum iam dilucesceret, deducuntur. Atque horum omnium
scelerum inprobissimum machinatorem, Cimbrum Gabinium, statim ad me
nihildum suspicantem vocavi; deinde item accersitus est L. Statilius et
post eum C. Cethegus; tardissime autem Lentulus venit, credo quod in
litteris dandis praeter consuetudinem proxima nocte vigilarat. Cum summis
et clarissimis huius civitatis viris, qui audita re frequentes ad me mane
convenerant, litteras a me prius aperiri quam ad senatum deferri placeret,
ne, si nihil esset inrentum, temere a me tantus tumultus iniectus civitati
videretur, negavi me esse facturum, ut de periculo publico non ad
consilium publicum rem integram deferrem. Etenim, Quirites, si ea, quae
erant ad me delata, reperta non essent, tamen ego non arbitrabar in tantis
rei publicae periculis esse mihi nimiam diligentiam pertimescendam.
Senatum frequentem celeriter, ut vidistis, coegi. Atque interea statim
admonitu Allobrogum C. Sulpicium praetorem, fortem virum, misi, qui ex
aedibus Cethegi, si quid o telorum esset, efferret; ex quibus ille maximum
sicarum numerum et gladiorum extulit.

Introduxi Volturcium sine Gallis; fidem publicam iussu senatus dedi;
hortatus sum, ut ea, quae sciret sine timore indicaret. Tum ille dixit,
cum vix se ex magno timore recreasset, a P. Lentulo se habere ad Catilinam
mandata et litteras, ut servorum praesidio uteretur, ut ad urbem quam
primum cum exercitu accederet; id autem eo consilio, ut, cum urbem ex
omnibus partibus, quem ad modum discriptum distributumque erat,
incendissent caedemque infinitam civium fecissent, praesto esset ille, qui
et fugientis exciperet et se cum his urbanis ducibus coniungeret.
Introducti autem Galli ius iurandum sibi et litteras ab Lentulo, Cethego,
Statilio ad suam gentem data esse dixerunt, atque ita sibi ab his et a
L. Cassio esse praescriptum, ut equitatum in Italiam quam primum
mitterent; pedestres sibi copias non defuturas. Lentulum au