de l'alia. Mia Nevena min jxaluzas, ecx je la libroj. Sxi ne povas
kompreni, kiel iu libro, kia ajn gxi estu, povas esti pli interesa
ol sxi.

"... Mi ne scias, cxu ekzistas homo en tiu cxi mondo, kiu dum sia vivo
ne faris iun abomenajxon--cxu malgrandan aux grandan, cxu primonan aux
alian? Apenaux ekzistas homo sur la terglobo kun sagxo kaj ventro,
kiu akiris ricxajxon aux altan situacion, nefarinte iun malnoblajxon?
Efektive, cxe la unua rigardo sxajnas, ke la plimulto el tiuj sinjoroj
estas puraj, senriprocxaj, aux almenaux nesuspektaj. Sed enirinte en
ilian animon, trasercxinte iom en iliaj biografioj, vi nepre trovos
iun etan malnoblajxon, etan kiel mikrobo, el kiu volvigxas poste tiu
ricxajxo aux situacio ... Poste, la monero naskas napoleonojn[2] aux la
rangoj iras kiel minutoj ... sed la komenco de l'sukceso estas en tiu
cxi eta malnoblajxo, kiun oni ecx forgesas pli poste.

"Kiel hodiaux, mi memoras tion ... Mi estis oficistigita kiel
ekspertizisto ... cxio dependis de mi ... Mi konis tre bone la
interesigxantan personon ... iu ricxulo ... liberigita kontraux
garantiajxo ... Kelkajn tagojn antaux la ekspertizo mi trovis sur mia
tablo en la monujo 10 bankbiletojn po 500 fr. cxiu kaj mallongan
noteton: 'Al tiu, kiu ecx sen tio povas esti senpartia, sed oni ne volas
esti maldanka.' Kia kolero bruegis en mia animo en cxi tiuj minutoj! Tuj
mi prenis la monon kaj la noteton kaj iris cxe la ministro. Tiu cxi
noteto indignigis cxiun mian nervon ... Sekve, li pensis, ke li trovis
la ciferon, post kiu mi cxesas plu esti honesta. Monstro! Mi pruvos al
li, ke ekzistas ankoraux _homoj_ en tiu cxi mondo. Mi iris en la
ministrejon. La ministro forestis. Mi iris en lian domon--same. La
morgauxan matenon mi devis enporti en la bankon 500 fr. Mi jam kelkajn
tagojn sercxis tiun sumon--mia amiko promesis gxin pruntedoni al mi
tiujn cxi tagojn. 'Kio okazos, ekpensis mi, se mi pagos al la banko de
tiu mono kaj, prenante de l'amiko 500 fr., mi ilin metos sur la loko de
l'prunteprenita mono ...' Cxu estas io pli simpla ol tio cxi? Mi ne
povis rigardi tiun monon, kiu estis en mia posxo, kiel neekzistantan. Mi
alportis la monon al la banko kaj tuj iris sercxi mian amikon. Mi lin
vidis. Li nur post du tagoj povus doni al mi 500 fr. Viziti la ministron
estis sensence jam.

"La morgauxan tagon la komisio kunsidadis. Mia subacxetinto aperis, li
sin tenis kvazaux li ne konas min. Mi kelkafoje volis salti sur lin,
jxeti la bankbiletojn e