ist dit al. Hij verwierp de verplichtingen van het
familieleven, ofschoon zij in de gemeenschap van zijn dagen sterk op den
voorgrond traden.

"Wie is mijn moeder? Wie zijn mijne broeders?" vroeg hij, toen men hem
zeide dat zij hem zochten. Toen iemand, die hem volgen wilde, hem
vergunning vroeg om eerst zijn vader te gaan begraven, was zijn
vreeselijk antwoord: "Laat de dooden hunne dooden begraven." Hij kon er
niet inkomen dat eenig beslag zou gelegd worden op iemands
persoonlijkheid.

Zoo dan is hij die een leven leiden wil in den geest van Christus, de man
die volkomen en volstrekt zich-zelf is. Hij kan een groot dichter zijn,
of een man van wetenschap, of een jong student aan de hoogeschool, of een
die schapen hoedt op de heide; of een schepper van drama's als
Shakespeare, of een peinzer over God als Spinoza; of een kind dat speelt
in een tuin, of een visscher die zijn net uitwerpt in de zee. Het komt er
niet op aan wat hij is, als hij maar de vervolmaking verwezenlijkt van de
ziel die in hem is. Alle navolging zoowel op zedelijk gebied als in het
leven is verkeerd. Door de straten van Jerusalem kruipt op den huidigen
dag een krankzinnige rond met een houten kruis op zijn schouders. Hij is
een voorbeeld van de levens die door navolging worden verdorven.

Toen le Pere Damien[1] uitging om onder de melaatschen te leven, handelde
hij in den geest van Christus, omdat hij in zulk een dienst het beste wat
in hem was, ten volle verwezenlijkte. Maar niet meer in den geest van
Christus dan Wagner toen hij zijn ziel verwezenlijkte in muziek, of dan
Shelley toen hij zijn ziel verwezenlijkte in gezang.

Er bestaat niet een enkele typos voor den mensch. Er zijn evenveel
volmaaktheden als er onvolmaakte menschen zijn. Aan de eischen der
liefdadigheid kan men toegeven en toch vrij man blijven, maar voor de
eischen der eenvormigheid kan niemand zwichten zonder zijn vrijheid
algeheel te verliezen.

Het is dus individualisme, waartoe wij door het socialisme zullen moeten
geraken. Als een natuurlijk gevolg moet de staat alle denkbeeld van
bestuur opgeven. Dit is noodzakelijk, omdat, zooals eens een wijsman
eeuwen voor Christus zeide, het bestaanbaar is de menschheid aan zich-
zelf over te laten, maar onbestaanbaar de menschheid te besturen. Alle
wijzen van bestuur zijn mislukkingen. Despotisme is onrechtvaardig
tegenover iedereen, den despoot meegerekend, die waarschijnlijk voor iets
beters geschapen was. Oligarchieen zijn onrec