n ook
van alle werken, die de Pharao's ondernamen, koninklijke goudsmeden,
graveurs en beeldhouwers, die groote verdiensten heetten te hebben;
maar al die titels hielden geen gelijken tred met de rijkdommen der
personen, en de menschen uit Abydos leefden zoo goed zij konden,
hoofdzakelijk van roof. Ofschoon verwoesting en plundering van bijna
alle monumenten, door de egyptische kunst gebouwd en versierd, ten
allen tijde een endemische ziekte zijn geweest en overal voorkwamen,
kan geen andere plaats er zich op beroemen, Abydos in dat opzicht te
zijn voor geweest.

De doodenstad is daar, om het te bewijzen; de plunderaars hebben er in
alle tijden weggehaald, wat vorige geslachten er met de grootste zorg
hadden verborgen, en de fout kwam voor, zoo wel boven als beneden
aan de maatschappelijke ladder. Hooge officieren van den koning,
priesters van Osiris, waren er niet voor teruggedeinsd, de dooden ten
eigen bate te berooven, en menig graf heeft twee- of driemaal voor
verschillende familien gediend, of wel, als men de fijnheid van geweten
tot waarlijk buitengewone hoogte wilde opvoeren, nam men de steenen,
keerde ze om en graveerde op de vrijgelaten zijde de titels, waar de
nakomelingschap prijs op kon stellen. Indien in 't vagevuur voor den
heiligen rechterstoel van Osiris de twee-en-veertig assessoren van den
god en de god zelf onverbiddelijk zijn gebleven voor diegenen, die de
misdaad van gravenschennis hadden begaan, zullen zeer weinig inwoners
van de heilige stad genade hebben gevonden voor den Heer van het
heelal, of zij moeten een middel hebben geweten, om den Onomkoopbare
om te koopen, wat niet verbazingwekkend zijn zou in het Nijldal.

De groote godsdienstige gebouwen, die te Abydos de vroomheid der
beroemde Pharao's had opgericht, zooals de tempel van Osiris, die
van Seti I, van Ramses II, om slechts de bekendste te noemen, waren
zelf niet veilig voor de roofzucht, die als een ziekte rondging,
en, wat eerst verrassend schijnen zal, maar wat toch niet behoeft
te verbazen, zij, die de eersten waren om 't verkeerde voorbeeld te
geven, waren de opvolgers der Pharao's-oprichters. De tempel van
Seti I bijvoorbeeld werd voor een deel geplunderd door Ramses II,
den eigen zoon van Seti, en daar hij het werk niet volledig genoeg
had volbracht, deden zijn opvolger en anderen, zooals hij gedaan had,
zoodat de tempel, die nooit geheel voltooid werd, platen vertoont van
drie of vier koningen, die zich de een na den ander de e