renas. La granda nepardonebla peko, -- estas la peko murdi la
amovivon en iu homo.

BORKMAN
Kaj tion vi diras, ke mi faris?

ELLA RENTHEJM
Vi _faris_. Mi neniam vere komprenis, kio vere okazis al mi, antaux
nun cxi tiun vesperon. Ke vi perfidis min, kaj turnis vin al Gunhild
anstatauxe, -- tion mi interpretis nur kiel iun ordinaran
nestabilecon viaflanke. Kaj kiel sekvon de senkorajn artajxojn
sxiaflanke. Kaj mi preskaux pensas, ke mi malestimis vin iomete --
spite al cxio. Sed _nun_ mi vidas! Vi perfidis la virinon, kiun vi
_amis_! Min, min, min! La plej karan kion vi sciis en la mondo, tion
vi estis preta vendi por profito. _Tio_ estas la duobla murdo, por
kiu vi faris vin kulpa! Murdo al via propra animo kaj al la mia!

BORKMAN
(malvarma kaj sinrega) Kiel bone mi rekonas vian pasian, senbridan
animon, Ella. Estas kompreneble akcepteble por vi vidi la aferon
tiel, kiel vi faras. Vi estas ja virino. Kaj por vi aspekte sxajnas,
ke vi ne scikonas, ne donas valoron al iu alia afero en la tuta
mondo.

ELLA RENTHEJM
Ne, efektive mi ne faras.

BORKMAN
Nur via propra kora afero --

ELLA RENTHEJM
Nur gxi! Nur gxi! Vi pravas.

BORKMAN
Sed vi devas memori, ke mi estas viro. Kiel virino vi estis por mi la
plej kara en la mondo. Sed kiam tamen tiel estu, unu virinon povas
anstatauxi alia --

ELLA RENTHEJM
(rigardas lin kun rideto) Cxu vi tion spertis, kiam vi estis preninta
Gunhild kiel edzinon?

BORKMAN
Ne. Sed miaj taskoj en la vivo helpis min porti ankaux _tion._ Mi
volis meti sub mian potencon cxiujn fontojn de potenco en cxi tiu
lando. Cxion, kion tero, montaroj kaj arbaroj kaj maro enhavis de
ricxajxoj -- tion mi volis submetigi, kaj krei regnon por mi mem, kaj
tiel bonfarton por la multaj, multaj miloj da aliuloj.

ELLA RENTHEJM
(perdita en memoro) Mi konas tion. Tiom da vesperoj, kiam ni
priparolis viajn celojn --

BORKMAN
Jes, kun vi mi povis paroli, Ella.

ELLA RENTHEJM
Mi sxercis pri viaj planoj, kaj demandis, cxu vi volus veki cxiujn la
dormantajn spiritojn de la oro.

BORKMAN
(kapsignas) Mi memoras tiun esprimon. (malrapide) Cxiujn la
dormantajn spiritojn de la oro.

ELLA RENTHEJM
Sed vi ne prenis tion por sxerco. Vi diris: "Jes, jes, Ella, estas
gxuste tio, kion mi volas."

BORKMAN
Tiel ankaux _estis_. Kiam mi unue estus metinta la piedon en la
piedingon --. Kaj _tio_ dependis tiam de unu sola viro. Li povis,
kaj li volis havigi al mi la estran oficon en la banko, -- se mi
miaflanke