I p. 4),
quam coniecturam per se parum probabilem (cf. G. Pape lect. Varr.
p. 41. ztschr. f. alterth. 1834 p. 215 sq.) Hieronymi testimonium
explosit. fragmento uerum a Prisciano seruato (fr. 107) in hoc quoque
opere de litterarum quarundum scriptura et pronuntiatione actum fuisse
docemur. teste enim M. Terentio Ion, quem Chium esse probabiliter
suspicatus est F.W. Schneidewin n. mus. rh. VII p. 463 (cf. B. ten
Brink Varr. locus de urb. Roma p. 2. C. Mueller hist. gr. fr. II p. 44
sq.), uoluit sonum illum peculiarem, quem "Gamma" ante "Gamma" "Kappa"
"Chi" haberet, "angma"{124} nuncupari et hanc litteram, etiamsi nota
eius non in promptu esset, uigesimam quintam esse. addidit Varro
eundem sonum eisdem locis in uocabulis latinis audiri ideoque
Attium{125} talia uerba duplici G scripsisse. uerba tradita sunt haec:
_in eiusmodi graeci et Attius noster bina G scribunt, alii N et G,
quod in hoc ueritatem uidere facile non est._ additis uerbis '_quod
... non est_' non id agit Varro, utra sententia uera sit, utra falsa;
nam deinceps relicuam Attianae sententiae partem memoratus est:
_similiter agceps agcora_, quibus quo conpleretur dictio haec fere
adiecisse scriptor uidetur _per GC Attius, illi per NC_. itaque non
illam Varro dicit ueritatem quae grammatici iudicio conprobatur, sed
eam quae in ipso loquentium sermone est et auditur; ab hoc autem
sermonis sono dissociat signum soni quod in litteris cernitur: prorsus
simili ratione atque artis rhetoricae scriptores ueritatem actioni
forensi tribuunt, procul habent ab umbratica declamatione
exercitationis causa instituta; cuius rei exempla suppeditabent
Ernestius lexic. technol. latin. p. 417 et Ellendtius ad Ciceron. de
orat. II 23, 94 uol. II p. 217 sq. quam ob causam dubitari nequit quin
Marius Victorinus I 4, 71 eandem Varronis sententiam siue expresserit
siue interpretatus sit, cum 'anceps' et similia uerba per NC non GC
scribi ideo iubet '_quoniam ... familiarior est auribus nostris N
potius quam G_'. rectissime igitur Ritschelius mon. epigr. tr. p. 24
sic locum scripsit: _quod in hoc ueritatem facile uidere est, in illo
non est._ ex illa uero conparatione graeci sermonis et latini, facile
est intellectu in hoc libro non numerum et historiam litterarum, ut
in libris de quibus modo dixi, persecutum esse scriptorem, sed quid
antiquitus utrique linguae commune fuerit inuestigasse, quod quanti
momenti sit ad origines linguae latinae indagandas manifestum est.

Footnote 124: