Y mae fy mynwes i yn gwaedu heddyw
gan y clwyfau a dderbyniais ynddynt. Ni welais gyfaill da o fewn eu
muriau erioed, ac ni welais un niweidiol iawn y tu allan. Ni wna
ymddygiad isel a buchedd rinweddus a duwiol eich amddifadu o unrhyw
bleser teilwng o'r enw: yn hytrach gwna i'ch cwpan redeg trosodd--addurna
chwi ger bron eich gwlad--a thywysa chwi at ffynnon a arllwys ei dwfr pan
y bydd Alyn, a Helicon hefyd, wedi sychu. Hyderaf na ddigiwch am yr
hyfder a gymerais. Gwiriaf i chwi iddynt ddylifo oddiar deimlad mor bur
ag a gurodd erioed ym mynwes tad. Gwn eich bod yn agored i lawer o
demtasiynau, y rhai a gynyddant po fwyaf y deloch i sylw y byd. Gwn,
hefyd, fod eich cysur amserol a thragwyddol yn ymddibynnu ar eu
gorchfygu. Gwyddoch chwithau fod rhan fawr o fy nghysur innau ynglyn
wrthych fel cyfaill fy ieuenctyd. Bellach, ai gormod im' am unwaith
ddringo Ebal? Do, fy nghyfaill, cefais i wybod trwy brofiad trist fod
deniadau cyfeddach yn llymach na saethau cawr, ac yn chwerwach na marwor
meryw. Mi syrthiais i ymhlith y lladdedigion. Tybiodd fy nghyfeillion
ddarfod am danaf byth, a gadawsent fi i'm tynged. Ond, trwy y moddion
rhyfeddaf, dywedodd y Gwr y rhyfelais yn ei erbyn, "yn dy waed bydd fyw."
Cefais yn barod lawer prawf o'i diriondeb; ac nid ydwyf yn cwbl
anobeithio cael, o radd i radd, fy nerbyn i'w fyddin ac i gludo ei faner.
Hyd yn hyn, y mae fy mriwiau yn rhwystro imi gydio mewn arf; ac yr ydwyf
yn treulio fy oes gan y mwyaf wrth odreu Sion; ac weithiau, wrth godi'm
llaw at ddail y pren sydd yn iachau'r cenhedloedd, dymunwn amneidio a'r
llall at fy nghyfeillion, i beri iddynt ochel y llannerch lle y
derbyniais i y saeth a lynodd yn fy nghalon.

COLLEGE LIFE

TO THE REV. C. B. CLOUGH, MOLD.

_Jesus College, Oxford,
December 16th, 1824_.

Upon the whole, I find College life far less irksome than I had
anticipated. The change, from the bosom of a family to a cloister, was
certainly not very pleasant. Yet upon that account I have less to regret
than many: my disposition or taste never quarrels with solitude. In one
instance I was rather unfortunate.--Of the three undergraduates I knew
upon my coming to College, one only was a 'reading man.' By means of the
other two, as my acquaintances increased, my room became in a little time
the daily resort of those most miserable and unprofitable of beings,
technically called '_loungers_.' This, of course, retarded my studies;
and I was often co