ryn yn treiglo o lygad ei fam.
Gofynnai'n ei freuddwyd,--"Mam, pam yr ydych chwi
Yn wylo eich dagrau cariadus yn lli?"
A hithau yn ateb fel hyn yn y fan,--
"'Rwy'n cofio fy machgen yn faban bach gwan,
Ac wedyn yn tyfu mewn nerth ac mewn oed
I neidio a chwareu o amgylch fy nhroed."
Ar hyn daeth rhyw niwl dros ei feddwl yn chwim,
A'i fam a ddiflannodd fel cysgod yn ddim;
A gwelai len arall yn lledu o'i flaen,
A breuddwyd mewn breuddwyd yn agor o'i flaen.
Ymhellach yn ol, fe welai ei fam
Yn suo a hwian ei baban dinam,
Ar hyn, dyna rywun yn cnocio yn hy,
A morwr cryf, barfog, yn dyfod i'r ty,
A safai cyn dechreu llefaru;
Nid hir y bu yno cyn gweled ei wraig,
A deigryn a safai ar rudd oedd fel craig,
Ymgrymai i roddi ei gusan i hon,
A'r cwbl a ddwedodd a'i ben ar ei bron,--
"Fy Mari, O fy Mari!"
Ond William ddeffroai yn raddol ar hyn,
A bywyd ail wridai ei wyneb gwyn, gwyn,
A gwybu yn fuan mai morwr cryf, llon,
A'i cipiodd mor wyrthiol o afael y donn;
'Roedd hwnnw ac ereill yn dianc o Ffrainc,
Pan oedd yr hen Boni yn llywydd y fainc.
A phan y daeth William i fywyd yn ol,
'Roedd y wawr yn ymgodi a'r haul yn ei chol,
Gan chwalu y t'w'llwch a'r caddug ar daen,
A bryniau hen Gymru 'n ymgodi o'i flaen.
Edrychai'n fyfyriol ymlaen tua'r tir,
A'i freuddwyd yn gwibio trwy'i feddwl mor glir,
A syllai bob 'nail ar y morwr hardd, cryf,
Yr hwn a achubodd ei fywyd mor hyf;
A chofiai ei freuddwyd, ei gartref, a'r dyn
Yn curo y drws, ac yn agor ei hun,
Ac nis gall anghofio y dyn yn ei fyw,
Wrth weled y morwr yn gweithio y llyw.
"Paham yr edrychwch i'm gwyneb o hyd?"
Gofynnai y morwr, tra gwrol ei bryd;
"Myfyrio yr oeddwn ar freuddwyd tra ffol,"
Medd William, gan syllu i'r glannau yn ol,
"Lle gwelais fy hunan yn blentyn di-nam,
Yn chwareu o amgylch i liniau ei fam;--
Lle clywais i rywun yn curo yn hy',
A morwr o rywle yn dyfod i'r ty,
A synnu yr oeddwn, mor debyg i chwi
Oedd hwnnw a welais yn dod i'n ty ni."
"Dywedwch i mi," ebe'r morwr yn awr,
Gan syllu drwy bellder goleuni y wawr,
"A oes gan eich mam lygad glas yn ei phen
Sy'n ganmil disgleiriach na glesni y nen?
Oes ganddi hi ruddiau, dywedwch yn rhwydd,
A wrident yr eira pe bae yn eu gwydd?
Oes ganddi hi wallt fel y nos ar ei phen
Yn disgyn fel cwmwl ar hyd ei grudd wen?
Ond gall, o ran hynny, fod main gennych chwi
Yn ateb i'r darlun a dynnir gen i,
A mi heb ei gweled mewn llan nac mewn llys,
Ond,--welsoch chwi fodrwy ryw dro ar ei bys,
A math
|