one, miaj samcivitanoj; mi ne pli funde priparolos niajn
estrantulojn. Se iu el tio kion mi jxus diris, imagu al si, ke mi
volas faligi tiujn sinjorojn cxi-vespere, li eraras, -- ege eraras.
Cxar mi havas la kontentigan konsolon, ke cxiuj tiuj postigxintoj,
cxiuj tiuj maljunuloj el mortadanta ideomondo, ili perfekte ekspedos
sin mem el la vivo; helpo de kuracisto por akceli ilian pasadon en
morton ili ne bezonas. Kaj efektive ne estas _tiaj_ homoj, kiuj estas
la plej minacanta dangxero por la socio; ne estas _tiuj_, kiuj plej
ageme venenigas niajn spiritajn fontojn kaj infektas la grundon sub
ni; ne estas _tiuj_, kiuj estas la plej dangxeraj malamikoj al la
vero kaj libereco en nia socio.

KRIOJ EL CxIUJ FLANKOJ
Kiuj do? Kiuj ili estas? Menciu ilin?

DOKTORO STOCKMANN
Jes, fidu, ke mi menciu ilin! Cxar _tio_ estas gxuste la granda
malkovro, kiun mi faris hieraux. (lauxtigas la vocxon) La plej
dangxeraj malamikoj al la vero kaj la libereco inter ni, estas la
kompakta plimulto. Jes, la damnita kompakta, liberala plimulto, --
estas _tiu_! Nun vi scias.

(Ega bruo en la salono. La plimulto krias, tretegas kaj fajfas.
Kelkaj iom maljunaj sinjoroj sxtele intersxangxas okuljxetojn kaj
aspekte amuzigxas. _Sinjorino Stockmann_ timeme ekstaras; _Ejlif_ kaj
_Morten_ iras minace al la lernejanoj, kiuj faras tumulton.
_Aslaksen_ sonorigas kaj admonas al trankvilo. _Hovstad_ kaj
_Billing_ parolas ambaux, sed ne auxdigxas. Fine farigxas silento.)

ASLAKSEN
La prezidanto atendas, ke la parolanto revokas siajn malprudentajn
eldirojn.

DOKTORO STOCKMANN
Neniam en la mondo, sinjoro Aslaksen. Estas la granda plimulto en nia
socio, kiu forprenas de mi mian liberecon, kaj kiu volas malpermesi
al mi eldiri la veron.

HOVSTAD
La plimulto cxiam pravas.

BILLING
Kaj gxi ankaux havas la veron; dia morto!

DOKTORO STOCKMANN
La plimulto neniam pravas. Neniam, mi diras! Estas unu el tiuj sociaj
mensogoj, kontraux kiujn libera, pensanta homo devas ribeli. El kiuj
konsistas la plimulto de la logxantoj en iu lando? Cxu el la sagxaj
aux la malsagxaj? Mi pensas, ke ni samopiniu, ke malsagxuloj cxeestas
en terurega plimulto cxirkauxe sur la tuta tero. Sed, pro diabla
eterno, ne povas esti gxuste, ke la malsagxuloj regu super la
sagxuloj! (bruo kaj kriado) Nu jes; vi povas superkrii min; sed vi
ne povas kontrauxdiri min. La plimulto havas _la potencon_ --
bedauxrinde --; sed _pravaj_ ili ne estas. Pravas mi kaj la aliaj
opaj uloj. La malpl