ec. 501.15.]

[Footnote 9: Between twelve and three o'clock in the morning. The
night was divided into four watches.]

[Footnote 10: /operi\, Sec. 501.15.]

[Footnote 11: /partem\, subj. acc. of /concidisse\.]

[Footnote 12: /captivorum ... sunt\, _the noblest of the captives_.]

[Footnote 13: The general's headquarters.]

[Footnote 14: Study carefully these direct questions, indirect
questions, and indirect statements.]

[Footnote 15: See Plate III, p. 148.]

[Footnote 16: /Negant\, etc., _they say that they have not_, etc.
/Negant\ is equivalent to /dicunt non\, and the negative modifies
/intulisse\, but not the remainder of the indirect statement.]

[Footnote 17: /Semper\, etc., _that they have always_, etc.]

[Footnote 18: /Manebitisne in fide\, _will you remain loyal?_]

LXXV. CIVIL WAR BREAKS OUT BETWEEN CAESAR AND POMPEY
THE BATTLE OF PHARSALIA

Ne confecto[1] quidem bello Gallico, [2]bellum civile inter Caesarem et
Pompeium exortum est. Nam Pompeius, qui summum imperium petebat, senatui
persuaserat ut Caesarem rei publicae hostem[3] iudicaret et exercitum
eius dimitti iuberet. Quibus cognitis rebus Caesar exercitum suum
dimittere recusavit, atque, hortatus milites ut ducem totiens victorem
ab inimicorum iniuriis defenderent, imperavit ut se Romam sequerentur.
Summa cum alacritate milites paruerunt, et transito Rubicone[4] initium
belli civilis factum est.

Italiae urbes quidem omnes fere [5]rebus Caesaris favebant et eum
benigne exceperunt. Qua re commotus Pompeius ante Caesaris adventum Roma
excessit et Brundisium[6] pervenit, inde [7]paucis post diebus cum
omnibus copiis ad Epirum mare transiit. Eum Caesar cum septem legionibus
et quingentis equitibus secutus est, et insignis inter Caesaris
comitatum erat Publius.

Pluribus levioribus proeliis factis, tandem copiae adversae ad
Pharsalum[8] in Thessalia sitam castra posuerunt. Cum Pompei exercitus
esset bis tantus quantus Caesaris, tamen erant multi qui veteranas
legiones quae Gallos et Germanos superaverant vehementer timebant.
Quos[9] [10]ante proelium commissum Labienus[11] legatus, qui ab Caesare
nuper defecerat, ita adlocutus est: "[12]Nolite existimare hunc esse
exercitum veteranorum militum. Omnibus interfui proeliis[13] neque
temere incognitam rem pronuntio. Perexigua pars illius exercitus qui
Gallos superavit adhuc superest. Magna pars occisa est, multi domum
discesserunt, multi