. Groenewegen, van der Made en R.
Hoogerbeets. Amsterd. 1706. H. Boom. B. 1 d. 1. Sec. 2 enz. In 1895
verscheen te Arnhem een nieuwe uitgave door Mr. S. J. Fockema Andreae:
Inleiding tot de Hollandschen rechtsgeleerdheid beschreven bij Hugo De
Groot, 1631, 's Gravenhage.

[72] l. 1. c. 1. Sec. 8 no. 3 deg..

[73] Inleiding enz. B. 1. d. 2 Sec. 1.

[74] Jus naturale est dictatum rectae rationis, indicans actui alicui,
ex ejus convenientia aut disconvenientia cum ipsa natura rationali,
inesse moralem turpitudinem aut necessitatem moralem ac consequenter ab
auctore naturae Deo talem actum aut vetari aut praecepi. l. 1 c. 1 deg. Sec. 4.
1 deg..

Cfr. Inleidinge tot de Holl. rechtsgel. Aengeboren wet in den menschen
is het oordeel des verstands, te kennen gevende wat saken uit haer eygen
aard zijn eerlijk of oneerlijk, met verbintenisse van Gods wegen om 't
zelve te volgen. B. 1 d. 2. blz. 4.

Bij zijn bepaling van het natuurrecht citeert Grotius, Philo, Lex
mentiri nexia est ratio, quae lex non ab hoc aut illo mortali mortalis,
non in chartis aut columnis exanimis exanima, sed corrumpi nescia,
quippe ab immortali natura insculpta in immortali
intellectu.--Tertullianus, de corona militari--M. Antonius--Cicero, de
republ. III--Thomas 2'a 2'ae q. 57. 2 deg.--Scotus, III dist. 27.--Van
Thomas en Scotus zegt hij hier: "Nec spernenda quae Thomas ... dixerunt.

"Consequenter" hierbij teekent Sam. Coccejus aan; dat de ouden reeds
spraken van een "naturam naturantem" en "naturatam." Plinius, Nat. q.
45. Vis Deum naturam vocare, non errabis; est enim ex quo nata sunt
omnia. Cfr. Seneca, l. 4 Benef. c. 7. 8.--Proclus, l. 5. c. 9.--Tacitus,
I Annal.

[75] Grotius citeert Cicero, de Off. III.

[76] Est autem jus naturae adeo immutabile, ut ne a Deo quidem mutari
queat. l. 1 c. 1 Sec. 10 5 deg..

[77] Grotius citeert, Seneca, De ira l. 1, c. 3: Mota animalia humanis
affectibus carent; habent autem similes illis quosdam impulsus.

Zeer helder is Grotius in hetgeen hij in de "Inleiding" enz. over de
onveranderlijkheid van het natuurrecht, en over een mensch en dier
gemeenzaam recht, zegt: "Van deze zaken zijn eenige den mensch eigen,
eenige hem gemeen met andere schepselen, niet dat de onredelijke
schepselen eigentlick des rechts deelachtig zijn, 't welck alleen past
op 't redelick wesen: maar dat den mensch door de reden die in hem is,
bevind in hem recht te zijn 't geen andere schepselen doen of alleen
door haer aenghe