s Arius, Johannis de Ligneus, Martinus Laudensis, maar
alle desen hebben van soo seer overvloedige materie uytermate weinigh
bijgebracht en den meesten hoop alsoo, dat sij zonder orde die dinghen,
die tot het recht der nature behooren, die tot het goddelijke, die tot
der volckeren recht, die tot het burgherlijcke, die uit de canonijcke of
geestclijcke rechten genomen zijn hebben vermengd en onder malkander
geworpen, 't Geen allen dezen ontbroken heeft, namelijck 't licht der
historien, hebben beginnen te vervullen de seer geleerde Faber ...
wijdloopiger Balthasar Ayala en noch meerder Albericus Gentilis in wiens
naestigheit, ghelijck ik wete, dat ze anderen kan behulpelijck zijn, en
bekenne dat ick daer door geholpen ben". Van Covarruvias en Vasquez
wordt gezegd: Twee Spanjaerden Covarruvia en Vasquius hebben de
scholastycke subtielheden met de kennissen der wetten, en canonijcke
rechten te samen ghekoppelt.--Van Bodinus en Hottmannus: De Francen
hebben begonnen de historien wat meer met de studien der rechten te
samen te voeghen: onder de welcken Bodinus en Hottmannus zeer vermaert
zijn. Cfr. Voorreden op de drie boeken enz. Jan Hendrickx en W. v.
Beaumont, Amsterdam 1657.

[216] E. Nys Origines du droit international. Robert Flint. History of
the philosophie of history--t. 1. blz. 28. Zoo had de leer van het
staatsverdrag veel aanhangers gevonden, o.a. Bodinus. De republica c.
8., Althusius--Hubert Languet--Marsilius v. Padua--Occam--Nic-Cusanus.

[217] Zie hierover Nuyens. De Nederl. republiek--d. 1. blz. 89.
Langenhuysen 1905--Dr. K. Krogh Tonning Hugo Grotius enz. Koln. Bachem
1904.

[218] Zie over Erasmus, Memoire de M.E. Rottier--Memoire sur le college
des Trois-Langues par M. Neve--Leben des Erasmus. Muller--Erasme
precurseur et initiateur de l'esprit moderne. H. Durand de Laur. Paris.
Didier 1872. Vie d'Erasme. Burigny Paris 1757. Erasmus wil, dat een
prins Seneca leze en Aristoteles en Cicero (de officiis.)

[219] Dirk Volkertz. Coornhert, notaris te Haarlem. In 1583 schreef hij
een boekje tegen den Nederlandschen Catechismus, waarin hij de stelling
aanviel, dat wij allen van nature geneigd zijn om God en den naaste te
haten.

Zie over hem Carl. Lorentzen, Jena 1886--F.D.J. Morrees.
Schoonhoven.--Reformateurs et publiciste de l'Europe du XVII'e Adolf
Franck Paris 1884.--J.J. Altmeyer. Les precurseurs de la reforme Haag.
1886.--Dr. W. Geesink. Calvinisten enz. Rotterdam. 1887.

[220] cfr. W. Dilthey