klooster te Banja,
waar hij ook gewoonlijk verblijf hield, was hij de eerste, die de
vaan des opstands plantte; met honderdzestig vrij wel uitgeruste en
op kosten der kerk gewapende manschappen, verschanste hij zich in de
bergpas van Therina, boven het dorp Rahodina. Zijn eerste wapenfeit was
het verslaan van een regiment kavalerie, dat van Constantinopel naar
Albanie, en van Albanie naar Bosnie was gezonden. Gedurende de eerste
twee maanden van den oorlog, leed hij geene enkele nederlaag; zijn
hoofdstreven was steeds gericht op het verbreken van de communicatien
der Turken tusschen Rumelie en Bosnie, en op het openhouden der wegen,
die van Servie naar Montenegro voeren. Zarko vatte zelfs het stoute
plan op, een aanval te wagen op de vesting Vichgrad, en had met dat
doel ruim tweeduizend man onder zijne bevelen vereenigd. Aan moed,
onverschrokkenheid en zeldzame tegenwoordigheid van geest paarde
hij eene aangrijpende, mannelijke welsprekendheid; door zijne van
geestdrift tintelende toespraken en proklamatien ontvlamde hij
allerwege de harten der servische landlieden. Om eenig denkbeeld te
geven van den eigenaardigen toon dezer priesterlijke oproepingen,
laat ik hier eenige zinsneden volgen uit de proklamatie, die Zarko
uitvaardigde, toen hij het klooster van Banja verliet en het teeken
tot den opstand zou geven. Deze dokumenten, zoo vaak verwaarloosd
en veronachtzaamd, geven doorgaans een trouwer beeld van de zeden,
de stemming en denkwijze des volks en van den toestand des lands,
dan zelfs eene uitvoerige ethnografische studie doen kan.

"Laat alle de volken het vernemen, en laat de gansche wereld
het weten, dat de servische natie bestemd is om in vrijheid te
leven. Broeders! het is reeds vele jaren geleden, dat de groote slag
geleverd werd in de vlakke velden van Kossowo; maar sedert dien dag
lijdt ons volk onophoudelijk allerlei ongerechtigheid, berooving en
mishandeling van de zijde der verdorven Osmanlis; iedere voetbreed
gronds is gedrenkt met de tranen en het bloed onzer vaderen. De Turken
schenden en vertrappen ten allen tijde het geloof, de vrijheid,
de eer en de have der kinderen van de Nemantchy, tot schande voor
het geheele volk. Nu dan, de ure der wrake heeft geslagen! Luister,
o mijn volk! vat de wapenen op, want het loon van den strijd is de
vrijheid der gansche natie! Wij zullen het geloof, de rechten, de eer
en de have van iedereen eerbiedigen. Maar wie zich in de worsteling
vijandig tegen ons zal stel