summovebatur sensim ignis ad cautam refrigerationem. In temperatura
+17 volumen gasium dimensum fuit 6,5 pollicum cubicorum decimalium
pro quoque cantharo. Cel. BERGMAN 14 p. cub. ex. Cantharo
accepit. Haec discrepantia experimentum pluries iterare jussit; idem
autem semper fuit eventus, si aberrationem 1/2 vel 3/4
p. c. exceperis, tribuendam temperaturae , quam omnino aequalem obtinere
non poteram. Iuncturam autem nec rimis latentibus fefellisse, tum
illius post singula experimenta sollicita exploratio demonstravit, cum
regressus aquae ex apparatu pneumatico in lagenam frigescentem.

[1] Hoc loco & in sequentibas mensura coronata & accurate explorata
utebar.

Ad vulgare praescriptum solutio calcis in gase his experimentis
collecto collocabatur. Post XXXVI horas ex 6,5 p. c. dimidius tantum
restabat, quam aera esse atmosphaericum gas azoticum oxigenatum
indicavit. Quorsum igitur gas hydrogenium sulphuratum, quod aquae
inesse certo sciebam? Id quo intelligerem, lagenam, hoc gase,
praeparato ex sulphureto ferri ac acido sulphurico diluto, impletam
supra calcem aqua solutam collocavi. Post XIV horas X p. c. absorpti
erant; supererat unus cum dimidio p. c., post XXIV horas nihil
diminutus; quem esse atmosphaericum, gase azotico oxigenato
exploravi. Gas hydr. sulph. & gas acidi carbonici ad aequalia volumina
commixta & eidem experimento subjecta, ab aqua calcarea, uno
p. c. relicto,. absorbebantur. Solutionis calcareae in his
experimentis, & praecipue in superiori, color erat luteoalbidus, odor
saporque sulphureti calcarei; solutio sensim sulphatem calcis
deponendo turbabatur, quod tamen in posteriori propter carbonatem
calcis simul praecipitatum discerni non poterat. Ex quibus
intelligitur, diminutionem supra descriptam gasis aquae examinandae non
acido tantum carbonico sed gasi etjam hydr. sulph. esse tribuendam.
Horum igitur gasium quantitates alia via dignoscendae sunt. Eum in
finem unum aquae fontanae Cantharum in vase operto calce praecipitabam;
praecipitatum, cujus pondus erat = 0,085 [2] ex oxido ferri = 0,020,
carbonate calcis magnesiaeque aquae proprio, aliis experimentis noto =
0,035, & carbonate calcis jam generato, cujus igitur pondus = 0,030,
constabat. Si pondera carbonatis calcis & acidi carb. quod continet,
sunt inter se = 100:43, oritur exinde pondus acidi carbonici ex aqua
fontana recepti = 0,014; ex quo tamen volumen gasis ejus haud facile
inveniri potest.

[2] Unitas ponderis per totam banc d