en _Frython_ gynt.
Ond i ddyfod weithion at y Beirdd, yr rhai a adawsom ar ol. Ef a ddarfu
imi gyfieithu ychydig odlau o'u gwaith, trwy annogaeth gwyr dysgedig o
_Loegr_; ac mi a ewyllysiwn wneuthur o honof hynny er clod iddynt; ond i
mae yn rhaid im' adael hynny ym marn y darllenyddion: ac nid oes genyfi
ddim i'w ddywedyd, os drwg yw'r cyfieithiad, nad arnaf i yn llwyr i mae'r
bai yn sefyll; o herwydd i maent y Beirdd yn ddiammau yn orchestol
odiaeth; ond i mae'n rhaid addef hefyd eu bod yn anhawdd afrifed eu
deongli, o herwydd eu bod yn llawn o eiriau sydd yr awron wedi myned ar
gyfrgoll: ac nid ydynt wedi eu heglurhau mewn un Geiriadur argraffedig
nac ysgrifenedig a welais i. Ir oedd yr Athraw hynod o _Fallwyd_, yr hwn
a astudiodd yr iaith er lles cyffredin y wlad, dros holl ddyddiau ei
einioes, yn methu eu deongli. Ac ni wnaeth y dysgedig Mr. _Edward Llwyd_
o'r _Musaeum_, gamp yn y byd yn y perwyl yma, er ei fod yn gydnabyddus a
holl geinciau prifiaith _Prydain_. Ac yn ddiau o'r achos yma, nid oedd
genyfi ddim ond ymbalfalu am ystyr a synwyr y Beirdd, mewn llawer man,
oddiwrth flaen ac ol. Ir wyf yn rhyfeddu'n ddirfawr am rai o'r _Cymry_
sydd yn haeru fod gwaith _Taliesin_, a'i gydoesiaid _Aneurin Gwawdrydd_,
_Llywarch Hen_, a _Merddin Wyllt_, yn hawdd eu deall. Yn ddiau nid wyf i
yn deall mo honynt, ac i mae'r rhai dysgediccaf yn yr iaith, y to heddyw,
yn addef yr un peth. I mae'r Beirdd, hir oesoedd gwedi hyny, sef ar ol
dyfodiad _Gwilym Fasdardd_, hyd farwolaeth, _Llywelyn ap Gruffydd_, yn
dywyll iawn; fal i gellwch weled oddiwrth yr odlau sydd yn canlyn. Hyn a
barodd i mi beidio a chyfieithu chwaneg o honynt y tro yma, rhag ofn imi,
trwy fy anwybodaeth, wneuthur cam a hwynt. Ond gan i'r _Saeson_ daeru,
na feddwn ddim mewn prydyddiaeth a dal ei ddangos; mi a wnaethum fy
ng'orau er cyfieithu y Casgliad bychan yma, i fwrw heibio, os yw bossibl,
y gogan hwnnw: ac yn ddiau, os na wyddodd genyf wneuthur hyny, i mae yn
rhaid i'r Beirdd, a'm cydwladwyr, faddeu imi; a gobeithio i derbyniant fy
ewyllys da, herwydd na ddichon neb wneuthur ond a allo.--Heblaw hyn oll,
i mae hyn o waith yn dyfod i'r byd, mewn amser anghyfaddas i ymddangos
mewn dim prydferthwch; o herwydd i mae un o drigolion yr _Uch Alban_,
gwedi gosod allan ddau lyfr o waith _Ossian_; hen Fardd, meddai ef, cyn
dyfod Cristianogaeth i'w plith. Ac i mae'r llyfrau hyn mewn rhagorbarch
gan foneddigion dysgedig y _Saeson_. A rhaid addef eu bod wedi eu
|