gentur, nihil esse illud
uniuersale dicentes quod sese intueri ratio putet? Quod enim sensibile uel
imaginabile est, id uniuersum esse non posse; aut igitur rationis uerum
esse iudicium nec quidquam esse sensibile, aut quoniam sibi notum sit plura
sensibus et imaginationi esse subiecta, inanem conceptionem esse rationis
quae quod sensibile sit ac singulare quasi quiddam uniuersale consideret.
Ad haec, si ratio contra respondeat se quidem et quod sensibile et quod
imaginabile sit in uniuersitatis ratione conspicere, illa uero ad
uniuersitatis cognitionem adspirare non posse, quoniam eorum notio
corporales figuras non possit excedere, de rerum uero cognitione firmiori
potius perfectiorique iudicio esse credendum, in huiusmodi igitur lite nos
quibus tam ratiocinandi quam imaginandi etiam sentiendique uis inest nonne
rationis potius causam probaremus? Simile est quod humana ratio diuinam
intellegentiam futura, nisi ut ipsa cognoscit, non putat intueri. Nam ita
disseris: Si qua certos ac necessarios habere non uideantur euentus, ea
certo euentura praesciri nequeunt. Harum igitur rerum nulla est
praescientia, quam si etiam in his esse credamus, nihil erit quod non ex
necessitate proueniat. Si igitur uti rationis participes sumus ita diuinae
iudicium mentis habere possemus, sicut imaginationem sensumque rationi
cedere oportere iudicauimus, sic diuinae sese menti humanam submittere
rationem iustissimum censeremus. Quare in illius summae intellegentiae
cacumen, si possumus, erigamur; illic enim ratio uidebit quod in se non
potest intueri, id autem est, quonam modo etiam quae certos exitus non
habent, certa tamen uideat ac definita praenotio neque id sit opinio sed
summae potius scientiae nullis terminis inclusa simplicitas.

V.

And if in sentient bodies, although the qualities of outward objects do
move the organs of sense, and the passion of the body goeth before the
vigour of the active mind, provoking her action to itself and exciting
the inward forms which before lay quiet; if, I say, in perceiving these
corporal objects the mind taketh not her impression from passion, but by
her own force judgeth of the passion itself, which is objected to the
body; how much more do those powers exercise the action of their mind
and not only follow the outward objects in their judgment, which are
free from all affections of the body? Wherefore in this sort have
diverse and different substances knowledges of many