En zij zag hem bij het sterrelicht opmerkzaam in het gelaat.

Maar zij zou de uitdrukking er van niet hebben kunnen onderscheiden,
als niet een nogmaals nawerkend weerlichten haar was te hulp
gekomen. Toen zij eene kalme blijmoedigheid in zijn trekken las,
lachte zij hem toe.

"Zij begrijpt mij," dacht hij; "zij weet waaraan ik denk. Moet ik
het haar zeggen? Ja. ik zeg het haar."

Maar juist toen hij wilde beginnen te spreken, zeide zij: "Hoor,
Kostja, doe me het genoegen en ga eens naar de hoekkamer en kijk eens,
of alles voor Sergej behoorlijk in orde is gebracht. Ik kan er zelf
niet wel heengaan. Zie ook eens, of men er de nieuwe waschtafel in
gebracht heeft."

"Best, ik ga er heen," zeide hij en kuste haar.

"Neen, ik moet het haar niet zeggen," dacht hij, toen zij heenging om
in het salon terug te keeren. "Het is een geheim, dat slechts mij zelf
van nabij betreft, en mijn woorden zouden het haar niet kunnen doen
begrijpen. Het is een nieuw gevoel, dat mij niet plotseling veranderd,
doorgloeid en in verrukking gebracht heeft zooals ik verwacht had,
evenmin als vroeger mijn vaderlijke liefde voor Mitja; ook deze kwam
niet plotseling en verrassend. Dit gevoel.--ik kan het geen anderen
naam dan _het geloof_ geven, is onder droefheid en smart onmerkbaar
in mijn ziel gedrongen en heeft zich daar ingeplant."

"Even als vroeger zal ik waarschijnlijk voortgaan mij te ergeren over
Iwan den koetsier, evenzoo zal ik polemiseeren en mijn denkbeelden
onjuist uitdrukken; evenals vroeger zal een muur het allerheiligste
mijns harten afsluiten voor anderen, zelfs voor mijn vrouw die ik
evenals vroeger verantwoordelijk zal maken voor mijne dwalingen,
om er daarna weer berouw over te hebben, en evenzoo als tot hiertoe
zal ik met mijn verstand niet begrepen waarom ik bid, en ik zal toch
bidden--: maar mijn innerlijk leven heeft zijn vrijheid veroverd; het
zal niet meer de speelbal zijn der omstandigheden, en mijn geheele
leven, elke minuut van mijn bestaan heeft onbetwistbare en diepe
beteekenis, die het in mijn macht staat in elk mijner handelingen te
leggen: die van het goede."

NOTEN

[1] pud, Russisch gewicht van veertig pond.

[2] Een soort Russisch wittebrood.

[3] Een onder aanhoudende bekruising gebruikelijk gebedsformulier.

[4] Therese's, dames der Russische demi-monde.

[5] Uit te spreken Sereoscha, een teedere benaming voor Sergei.

[6] Uitdragersmarkt.

[7] Nummer een is in een Russisch schoolat